Het is niet gek dat je soms in de overlevingsmodus belandt. Dat gebeurt iedereen weleens. Het is alleen wel waardevol om te herkennen dat je erin belandt bent, zodat je op tijd bij kunt sturen en kunt voorkomen dat je jezelf erin kwijtraakt. Dit zijn signalen dat je in de overlevingsmodus terecht bent gekomen.
In de overlevingsmodus komen
Je komt in de overlevingsmodus wanneer je heftige stress ervaart. Vaak gedurende langere tijd (weken tot maanden).
Dit is niet zomaar stress, het voelt alsof het erop of eronder is. Het gaat om de situaties waarbij er enorme druk op ligt.
Het gaat gepaard met het gevoel dat als iets niet lukt, als het verkeerd loopt, je alles kwijtraakt.
Of je zit daadwerkelijk in een situatie waarin heel je leven op zijn kop staat en je even niet meer weet hoe je verder moet.
Signalen dat je in de overlevingsmodus zit
Er zijn heel veel signalen die bij de overlevingsmodus horen, maar dit zijn voor mij de meest kenmerkende/belangrijke:
- Je staat altijd op scherp en hebt het gevoel dat je altijd op moet letten. Dit begint al zodra je wakker wordt.
- Het is lastig om in slaap te vallen, zelfs als je heel moe bent.
- Op andere momenten ontspannen is ook lastig, je springt alweer op om wat te doen voor je er erg in hebt.
- Je hebt de neiging om te helpen waar het kan en voelt je verantwoordelijk voor de problemen die met je gedeeld worden.
- Je schrikt van de kleinste dingen, bijvoorbeeld van een notificatie van je telefoon.
- Het is lastig om je te verbinden met je lichaam. Geuren en smaken doen je daardoor ook minder.
- Je voelt je leeg, afgesloten, afgestompt.
- ‘wat als’ is een bekende gedachte. Vooral in de vorm van ‘wat als het fout gaat’, maar ook in de vorm van ‘wat als mijn leven anders was’.
- Een kleine prikkel of situatie kan je enorm raken en je emoties triggeren. Dit kan zowel gaan om verdriet of frustratie.
Een kleine kanttekening is dat een burn-out en het zitten in de overlevingsmodus hand in hand gaan.
Uit de overlevingsmodus komen
Het is vaak niet makkelijk is om uit deze modus te komen.
Je bent al moe, je bent al gespannen en om eruit te komen ‘moet’ je patronen gaan doorbreken.
Je mag weer leren opnieuw te ontspannen en vertragen.
Die innerlijke angstige gestreste stem mag gaan zien dat er niks fout gaat als je iets meer loslaat.
Werken met je ademhaling
Je ademhaling is veranderd als je in de overlevingsmodus zit.
Het zit hoger en is ook meer gespannen.
Dit doorbreken en je ademhaling weer rustiger en dieper maken (zonder het te forceren), helpt je lichaam dan ook weer te ontspannen.
Het geeft het signaal af dat het gevaar voorbij is.
Je ademhaling is alleen niet gelijk met een keertje werken met je ademhaling weer blijvend rustig.
Daarom kan het heel fijn zijn om er een (dagelijkse) gewoonte van te maken om je ademhaling dieper en rustiger te maken.
Het kan daarbij fijn zijn om ook een zachte humgeluiden te maken bij je uitademing.
Dat is zachtjes goed voor je nervus vagus.
Warmte op je buik
Daarnaast kan ‘s avonds warmte op je buik creëren helpend zijn.
Dit geeft aan je onderbewustzijn het signaal af dat je veilig bent, dat je tot rust mag komen.
En als je ‘s avonds tot rust kunt komen, kun je beter slapen.
Die goede nachtrust is eigenlijk nog de belangrijkste sleutel in je herstelproces.
Kleine ankermomentjes
Daarbij kan het heel fijn zijn om gedurende dag kleine incheckmomentjes, ankermomentjes, te creëren.
Momentjes waarop je er bewust even uitstapt en bij jezelf incheckt. Jezelf voelt en tegen jezelf praat.
Bijvoorbeeld door een kopje thee te drinken, een klein stukje te wandelen of muziek te luisteren.
Founder van ontspanningstuin.nl en momentjes.com.
Al ruim 16 jaar houd ik me bezig met spiritualiteit, psychologie en gezondheid (ook lichamelijk).
Voor mij hoort het allemaal bij elkaar.
Mijn passie is ‘intuïtie’.
Met alles wat ik doe heb ik dan ook de onderliggende intentie om je nog dichterbij jezelf en je eigen intuïtieve stem te brengen.