Als je herkenning vindt in hoogsensitiviteit kan het zijn dat je voelt dat dit nog niet de hele lading dekt. Het kan namelijk zijn dat je ook hoogbegaafd bent. In dit artikel ontdek je de overeenkomsten en verschillen en het antwoord op de vraag of je zowel hoogbegaafd als hoogsensitief kunt zijn.

Wat zijn de overeenkomsten tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit?

Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit vertonen in veel opzichten overlapping. Om te beginnen delen ze de hoofdkenmerken ‘intens’ en ‘anders’ zoals beschreven in dit artikel: ‘hoe weet ik of ik hoogbegaafd ben?’ Dat brengt onder andere met zich mee dat je hoogbewust waarneemt. Je ziet bepaalde subtiliteiten en discrepanties om je heen die de meeste mensen volledig ontgaan. Het is als het ware alsof je met een vergrootglas rondloopt. Alles valt jou op. Je kunt je daarom soms bijna niet voorstellen dat anderen dat niet zien.

Je bent je bovendien heel bewust van jouw omgeving en bovengemiddeld gevoelig voor sfeer en externe prikkels. Bij hoogbegaafden en hoogsensitieve mensen is er vaak sprake van een over-responsiviteit. Dat betekent dat je overmatig, snel of langdurig actief reageert op prikkels.

De door de zintuigen opgevangen informatie wordt ook intenser ervaren en er vindt een diepere verwerking plaats. Zeker in nieuwe omgevingen kun je daarom overspoeld raken door de prikkels die je ervaart. Dit kan ertoe leiden dat je moeite hebt met bepaalde sociale aangelegenheden, zoals feestjes, en daar echt tegenop kunt zien. Je zult bovendien merken dat je meer oplaadtijd en hersteltijd nodig hebt dan de mensen om je heen die minder prikkelgevoelig zijn. Voor hen is dit soms ook moeilijk te begrijpen.

Het anders- en intens-zijn brengt daarnaast met zich mee dat je als hoogbegaafde en hoogsensitief persoon vaak het gevoel hebt er net niet helemaal bij te horen. Je doet wel mee, maar er is met veel mensen een kleine afstand. Je kunt net niet de aansluiting vinden.

Je wordt bovendien vaak een beetje ‘te’ genoemd, wat kan voelen als een afwijzing op wie je bent. Denk aan te gevoelig, te emotioneel, te druk, te perfectionistisch en te ‘jij maakt je ook overal zorgen over’, etc. etc. Zeker hoogbegaafden worden regelmatig ook te kritisch, te moeilijk, te eigenwijs of te betweterig genoemd.

Wat zijn de verschillen tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit?

Eén van de doorslaggevende verschillen tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit is de bovengemiddelde potentie en intelligentie die bij hoogbegaafdheid aanwezig is. Daarvan is sprake als er een IQ-score van 130+ aanwezig is.

Het lastige hierbij is dat de grenslijn tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitief vrij dun is. Er is veel overlap in kenmerken en qua intelligentie kan het heel dicht tegen elkaar aanliggen. Daardoor ontstaat er een grijs gebied. Want stel dat je twee bijna identieke personen naast elkaar zou zetten, waarbij de ene een intelligentie van 130 heeft en de ander van 129, zou je officieel kunnen zeggen dat één van de twee hoogbegaafd is en de ander niet. Maar in de praktijk zou dat te kort door de bocht zijn. Hoogbegaafdheid is namelijk echt meer dan alleen een bovengemiddelde intelligentie.

Daarom houden wij bij Gifted People ook niet strak vast aan de IQ-grens van 130. Ook al zien we een bovengemiddelde intelligentie wel als onderdeel van hoogbegaafdheid, het is niet de doorslaggevende factor en is niet zo precies als boven of onder de 130.

Wij zien het derde hoofdkenmerk, het kenmerk ‘snel’ daarom als het onderscheidende kenmerk tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. Onderdeel van het kenmerk ‘snel’ is bijvoorbeeld dat je als hoogbegaafde een sterk analytisch vermogen hebt, sneller bent in je denken, vaak stappen voorloopt op anderen en voorloopt in je ontwikkeling.

Het voorlopen in de ontwikkeling kenmerkt zich door het al eerder lopen, praten of lezen, of later maar dan al wel boven hun niveau. Sommige hoogbegaafden slaan zelfs ontwikkelingsfases over. Zo beginnen ze bijvoorbeeld met lopen zonder de kruipfase te hebben gehad.

Het voorlopen in de ontwikkeling, thuis en op school, valt overigens niet altijd op, omdat er ook sprake kan zijn van een omgeving die een goede ontwikkeling in de weg stond of van een leerbelemmering.

Hoe weet je of er sprake is van hoogbegaafdheid of hoogsensitiviteit?

Al deze factoren en nuances maken het bijzonder moeilijk om bij jezelf vast te stellen of er sprake is van alleen hoogsensitiviteit of van hoogbegaafdheid. Toch weet en voel je het vaak wel als hoogsensitiviteit niet de hele lading dekt. Dat er nog een puzzelstukje van de puzzel mist. Dat is natuurlijk geen wetenschappelijk antwoord. Maar uiteindelijk gaat het ook niet zozeer om het label. Het gaat niet om de vraag in welk hokje jij past. Het gaat erom dat jij begrijpt hoe jij bedraad bent, dat je weet wat jouw blauwdruk is en dat jij leeft en doet zoals dat past bij jou.

Hoe je dat overkoepelend ook wilt noemen. Het is zonde van jouw kostbare tijd als je antwoorden blijft zoeken op de vraag ‘wat ben ik?’ in plaats van op de vraag ‘wie ben ik en wat ik heb ik nodig?’

Wanneer je vermoedt dat er sprake is van hoogbegaafdheid, dan is ons advies om er meer over te gaan onderzoeken. Bijvoorbeeld door het gratis e-book ‘Hoogbegaafdheid, het is meer dan je denkt’ te lezen. Verdiep je in ieder geval in het onderwerp, grijp je erin vast en doe het vanuit de gedachte dat je meer wilt leren over jezelf. Zie het als een kans om jezelf beter te leren kennen.

Zijn alle hoogbegaafden ook hoogsensitief?

De meeste hoogbegaafden herkennen zich in de kenmerken die bij hoogsensitiviteit benoemd worden. Er is nog wat verwarring rondom het vraagstuk of alle hoogbegaafden ook hoogsensitief zijn. Sommige experts zeggen van wel, maar ook hierbij geldt dat het vooral gaat om wat klopt voor jou, niet zozeer wat voor iedereen geldt of op zou moeten gaan.

Hoogbegaafden zijn bovendien vaker meer ratio-gericht. En hoe meer ratio-gericht, des te groter de kans dat de eigen sensitiviteit niet herkend of erkend wordt. Soms duurt het jaren voordat hoogbegaafden begrijpen dat ze ook hoogsensitief zijn.

Dit wordt verstevigd wanneer er sprake is geweest van een omgeving die niet goed heeft aangesloten. Wanneer jij je namelijk veel moet aanpassen, omdat je weinig gelijkgestemden om je heen hebt, wordt het een overlevingsmechanisme om het gevoelsaspect af te sluiten. Je kunt dan niet meer goed bij jouw eigen gevoel en intuïtie.

Je kunt bovendien gaan verharden naar de buitenwereld toe en heel zwart-wit worden in jouw denken en in relaties met anderen. Je verbreekt bijvoorbeeld abrupt vriendschappen, omdat de ander niet voldoet aan jouw ‘eisen’ of jou in een bepaald opzicht teleurstelt.

Als hoogbegaafde ben je daarnaast vaak wat meer denk-georiënteerd. Je kunt veel in je eigen hoofd zitten om dingen ‘uit te denken’. Veel hoogbegaafde hebben de overtuiging dat het brein alle antwoorden heeft, terwijl onze intuïtie en emoties juist een belangrijke rol spelen in het vinden van onze antwoorden. Als het voelen echter minder ruimte heeft gehad en minder ontwikkeld is, wordt het gemakkelijker aan de kant gezet als het als niet dienend wordt ervaren.

Uiteindelijk is het juist het vinden van de balans tussen denken en voelen, dat maakt dat je steviger in het leven staat en een vol en rijk leven kunt leven. En dat begint met zelfkennis.

Zijn alle hoogsensitieve personen ook hoogbegaafd?

Gekeken naar de cijfers, komt hoogsensitiviteit ongeveer bij 1 op 5 mensen voor. Hoogbegaafdheid komt bij 2-3% van de bevolking voor. Dit lijkt overigens weinig, maar in aantallen is 2-3% nog best veel. Uit de cijfers blijkt in ieder geval dat het overgrote deel van de hoogsensitieve mensen niet hoogbegaafd is.

Wil je meer ontdekken over hoogbegaafdheid? Kijk dan op de Gifted People website: www.giftedpeople.eu.

Adrienne

Oprichter en eigenaar van Gifted People en Gifted Business en auteur van de bestseller ‘Nooit meer ruzie met je baas’. Ze helpt andersdenkende hoogbegaafden om hun leven in te richten zoals dat bij hen past. Vanuit Gifted People en Gifted Business inspireert ze dagelijks duizenden mensen en biedt ze een plek waar hoogbegaafden zichzelf kunnen ontwikkelen, gelijkgestemden kunnen ontmoeten en meer zichzelf kunnen zijn.

Op de website Gifted People kun je meer informatie lezen over hoogbegaafdheid.